Theaters volgens ontwerp

De rol van de theateradviseur ontstond in de jaren zestig en zeventig en beantwoordde daarmee aan de behoefte aan expertise in zowel de snel veranderende technologieën van theaterproductie als de innovaties die werden doorgevoerd in het ontwerp van voorstellingsruimten

The National Theatre, Londen

De rol van de theateradviseur ontstond in de jaren zestig en zeventig en beantwoordde daarmee aan de behoefte aan expertise in zowel de snel veranderende technologieën van theaterproductie als de innovaties die werden doorgevoerd in het ontwerp van voorstellingsruimten.

The National Theatre, Londen

In het midden van de 20e eeuw was de jonge Richard Pilbrow gepassioneerd door theater. Hij schreef later: mijn grootste ambitie was om toneelmeester te worden. Ik had alles gelezen wat ik kon vinden van Edward Gordon Craig. Hij voorzag een theater uit de toekomst dat een nieuwe kunstvorm zou worden. Hij was de schepper van de regisseur, die hij de "toneelmeester" noemde en definieerde als "een meester in de kunst en de wetenschap van het theater". (Q30492, 11) Hij begon een carrière als lichtontwerper in de jaren 1950, in een tijd dat de rol van lichtontwerper bijna niet bestond. Om werk te krijgen kocht Pilbrow enkele oude lampen, zodat hij de apparatuur kon verhuren aan producenten en zo ook zijn diensten kon aanbieden om de show te verlichten. Dit was het begin van Pilbrows bedrijf, Theatre Projects - de naam gaf aan dat hij de ambitie had om alle aspecten van het theater te beheersen, niet alleen de belichting.

Theatre Projects (TP, Q29724) bleek zeer succesvol. Het verhuur- en ontwerpbedrijf voor verlichting breidde zich uit en TP ging al snel over naar het zich snel ontwikkelende gebied van theatergeluid. Pilbrow begon ook met advieswerk voor nieuwe theaters. Eerst voor het Gulbenkian Centre van de Universiteit van Hull (geopend in 1969) en daarna voor enkele van de vele nieuwe theaters die werden gebouwd als onderdeel van het 'Housing the Arts'-programma van de Arts Council. Een nieuwe divisie van TP was ontstaan.

Toen een nieuw, speciaal gebouwd gebouw voor het Britse National Theatre (NT, Q9343) werd ontworpen, werd Pilbrow gevraagd om advies te geven over de toneelverlichtingssystemen. Het nieuwe gebouw was zeer ambitieus, met drie verschillende zalen en veeleisende technische vereisten. Pilbrow sloot zich aan bij een team van deskundigen die de ontwikkeling van de technische faciliteiten (verlichting, geluid, akoestiek en podiumtechniek) bij het NT adviseerden en begeleidden. Na verloop van tijd scheidde het theateradviesbureau van TP zich af van de andere onderdelen van het bedrijf en breidde het zijn activiteiten wereldwijd uit. Eerst in de Verenigde Staten en vervolgens ook in andere landen. Tegenwoordig heeft het bedrijf kantoren in Londen, New York, Parijs, Denver, Shanghai en New England. Het bedrijf werkt niet alleen aan het ontwerp van theaters, maar ook aan concertzalen, tentoonstellingsruimten, musea, galeries en gebedshuizen.

Richard Pilbrow en zijn collega's van Theatre Projects hebben het voorbeeld gegeven van een theateradviseur. Theaterdeskundigen hadden eerder geadviseerd over hoe het best kon worden voldaan aan de technische behoeften van theaters, maar TP stond centraal bij de vestiging van de theateradviseur als een aparte professionele rol. De steeds toenemende complexiteit van de gebruikte technologieën heeft de behoefte aan deskundigen doen toenemen. Ook de verwachtingen van het publiek, de producenten en de financierders zijn toegenomen. Theaters zijn ongewone gebouwen, met zeer specifieke eisen. Slechte ontwerpbeslissingen kunnen onnodig geld kosten, de creatieve mogelijkheden in het gebouw beperken en de kwaliteit van de ervaring van het publiek aantasten door slechte zichtlijnen, oncomfortabele stoelen, ongecontroleerde temperaturen (te warm of te koud) en lange rijen voor het toilet in de pauze.

The National Theatre, Londen

.

De meeste architecten bouwen slechts een klein aantal theaters. Ze kunnen de kans krijgen om een prestigieus project te ontwerpen en een wedstrijd winnen, die wordt beoordeeld door mensen die zelf weinig weten over wat er komt kijken bij het maken van een succesvol theater. Theateradviseurs spelen daarom een sleutelrol als schakel tussen de klant, de architect en de aannemers die het theater bouwen en inrichten.

Zij leveren een breed aanbod van diensten, afhankelijk van het project. Naast advies over de technische faciliteiten helpen theateradviseurs vaak bij het ontwerp van de zaal: zichtlijnen, esthetiek en publiekservaring, plus technische kwesties zoals verwarming en ventilatie, brandvoorschriften, noodevacuatie en toegangsvereisten.

In sommige gevallen worden theateradviseurs al in een vroeg stadium betrokken bij de ontwikkeling van het concept van het project. Te beginnen bij de oorspronkelijke opdracht en vervolgens bij de fondsenwerving en bouwvergunning door middel van visualisaties en kostenramingen. Ze kunnen ook advies geven over de renovatie en nieuwe bestemming van bestaande gebouwen en het behoud van oudere gebouwen.

In zijn autobiografie schreef Pilbrow: In de late jaren zestig kende ik het grote belang van emotie en intimiteit niet. Ik begreep niet dat het in een theater niet voldoende is om te zien en te horen. Ons publiek moet voelen ... Theaterarchitectuur moet ons allemaal samenbrengen. (Q30492, 231) Theateradviseurs spelen een cruciale rol om ervoor te zorgen dat theaters voldoen aan de fysieke behoeften van de toeschouwers. Maar bovenal zijn ze experts in het samenwerken met alle betrokkenen om ruimtes te maken waar het publiek de krachtige, gezamenlijke ervaringen kan opdoen die live optredens kunnen creëren.