Ingangen en uitgangen
Management van het publiek in de oudheid
Crowd management is een essentieel onderdeel van live evenementen, en hoe groter het publiek, hoe meer zorg er nodig is. De architectonische principes voor de mensenstroom in zalen die vandaag de dag worden gebruikt, werden vastgesteld in de theater en amfitheaters van de Oudheid.
De theaters van het ouder Griekenland werden bezocht door alle burgers van de stad. Ze brachten dus grote menigten samen. Om iedereen plaats te laten nemen, gebruikte het Griekse theater natuurlijke hellingen waarop houten banken voor het publiek werden geplaatst, met een rond platform, het orchestra genoemd, voor het koor en een verhoogde vloer voor de acteurs (E.01). Later werden stenen constructies gebouwd. het halfronde zitgedeelte was verdeeld in verschillende overlappende sectoren, gescheiden door gangpaden, en radiale treden verdeelden de zaal in een reeks wiggen. de zitplaatsen bestonden uit een bovenverdieping waarop de toeschouwers zaten en een onderverdieping waarop zij hun voeten plaatsten. Onderaan was er een rij ereplaatsen voor priesters en officiële personen. Het auditorium werd meestal gebouwd door de natuurlijke helling van de grond af te graven of aan te passen. Aan de zijkanten waren twee ingangen geplaatst tussen de uiteinden van het halfronde zitgedeelte en het podium. Het publiek moest door het orchestra en vervolgens omhoog klimmen om de bovenste stoelen te bezetten. Het hele publiek had dus slechts twee in- en uitgangen - die bovendien gedeeld werden met de acteurs en het koor. De entree was dus langzamer en moest gedisciplineerd gebeuren; pas na binnenkomst kon men zich verspreiden over de zaal.
De Griekse theaters stonden in heilige gebieden bij tempels en waren gebouwd op hellingen. De Romeinse theaters daarentegen werden gebouwd in steden en waren vrijstaande gebouwen, dankzij de kennis van de Romeinen over bogen en gewelven, mortel en baksteen - methoden die de Grieken niet kenden. De halfronde rijen zitplaatsen in de zaal rustten nu op gemetselde bogen en gewelven en waren met zijgalerijen verbonden met het toneel. Hierdoor kon het theatergebouw overal geplaatst worden en was er ruimte voor een sierlijke en monumentale buitengevel - in de keizertijd - versierd met kostbare marmers. De toeschouwers maakten gebruik van verschillende ingangen, via verschillende bogen op de halve cirkel op de begane grond, en liepen vervolgens langs gangen, die via interne gangen en trappen, tot zes verdiepingen hoog, opklommen naar de hogere niveaus, om vervolgens via de braakgalerijen uit te komen in de hun toegewezen sector. Het publiek had dus onafhankelijke in- en uitgangen, beschutte en afgesloten ruimtes met vele in- en uitgangen op verschillende niveaus. Met dit systeem van trappen en tunnels kon het publiek binnen enkele minuten naar buiten en zeer comfortabel en snel plaatsnemen, zelfs in grote theaters - het Romeins theater van Ostia Antica kan 2500 mnesen bevatten (Q30630).
Het Romeinse amfitheater had een vergelijkbaar ontwerp, maar was ellipsvormig in plaats van halfrond. De naam amfitheater betekent "toeschouwersruimte die rond de arena loopt". Het centrum van het amfitheater bestond uit een vlak ellipsvormig gebied bedekt met zand, de arena genoemd. Daaromheen lag de zaal, ook weer met gemetselde niveaus, waar de toeschouwers plaatsnamen. Deze etages waren meestal verdeeld in sectoren, zodat toeschouwers van verschillende sociale klasse en categorie niet door elkaar zouden lopen.
Het aantal toeschouwers in het amfitheater was veel groters dan in het theater. Het Colosseum in Rome (Q615) kon tot 70.000 toeschouwers herbergen. Er waren 76 ingangen via de bogen op de begane grond, elk gemarkeerd met een nummer. De toeschouwers konden van buitenaf, met een kaartje in de hand, al zien waar ze het beste naar binnen konden gaan. Eenmaal binnen bevonden zij zich in een ronde gang (ambulacrum), die hen onder de verdiepingen met zitplaatsen leidde, die zij bereikten door de trap te beklimmen en via het vomitorium naar de zaal te gaan. Eventuele twijfels over de te volgens weg werden weggenomen door borden met aanwijzingen.
Dit type constructie zorgde voor gedisciplineerde in- en uitgangsbewegingen die geen opstoppingen veroorzaakten. Dankzij het zeer efficiënte systeem van trappen en galerijen kon het publiek zeer comfortabel en snel plaatsnemen en na de voorstelling in enkele minuten weer naar buiten gaan. Het gebruik van meerdere ingangen/uitgangen, het gebruik van interne ruimtes, gecreëerd door bogen en gangen, zorgde ervoor dat de hoeveelheid mensen altijd over de hele structuur werd verspreid, zodat er nooit onhandelbare of gevaarlijke mensenmassa's ontstonden.
.jpg)
Grote sportstadions gebruiken tegenwoordig dezelfde principes voor de verdeling van de toeschouwers via verschillende ingangen, en gebruiken vervolgens de binnenruimtes als verdere onderverdeling van de mensenstromen. Met een capaciteit van 70.000 zou het Colosseum vandaag de dag in de top tien van grootste Olympische stadions staan. 2500 jaar geleden beheersten de Romeinen de principes van de veiligheid van de menigte. Zij plaatsten zelfs een scheiding tussen de menigte en de arena, zodat er geen equivalent van de hedendaagse "veldinvasie" kon zijn.
