Podiumtechniek gecodeerd
In 1929, het jaar van een wereldwijde financiële crisis, publiceerde de podiumtechnicus Friedrich Kranich een boek dat voor het eerst de podiumtechniek, het beheer ervan en de economische planning systematisch presenteerde: Bühnentechnik der Gegenwart.
De publicatie, die in 1933 werd aangevuld met een tweede deel, wordt tot op heden beschouwd als de eerste uitgebreide codificatie van de podiumtechniek in de Duitse taal en als een naslagwerk dat historische normen stelde.
Reeds vóór de publicatie van Bühnentechnik der Gegenwart (Q264) door de gerenommeerde uitgeverij Oldenbourg had Friedrich Kranich (Q58) in het technische tijdschrift Bühnentechnische Rundschau commentaar geleverd op fundamentele vraagstukken van de toneeltechniek, zoals normalisatie. Hij was lid van de beroepsvereniging van toneelleiders sinds de oprichting ervan in 1906. Passend bij de Duitse rationaliseringsbeweging van de jaren twintig, gevormd door het scientific management van Frederick W. Taylor en een opkomende arbeidswetenschap, hield de beroepsvereniging zich steeds meer bezig met de organisatie van de podiumtechniek en uniforme normen voor opleiding en praktijk. Tegelijkertijd werden inspanningen gedaan om de podiumtechniek te populariseren. Na 1918 werden de theaters gecommunautariseerd, zodat de theatrale relevantie van podiumtechniek - en de bijbehorende kosten - tegenover het publiek moest worden gerechtvaardigd, in plaats van te vertrouwen op hoofse privileges, zoals tot dan toe. Kranichs film "How an Opera is Made" was slechts een van de pogingen om een geïnteresseerd publiek een inzicht te geven in de verborgen wereld achter de schermen op de theatertentoonstelling van Magdeburg in 1927.
Tegen deze achtergrond tracht de "Bühnentechnik der Gegenwart" zowel de plaats van de toneeltechniek in het theaterkunstwerk te codificeren als de mogelijkheden tot verbetering ervan aan te tonen door rationalisering van de operatie. Het zelfverklaarde doel is de "gehele technische toneelwerking" kritisch onder de loep te nemen, "randvoorwaarden voor de wijziging van toneelhuizen" aan te tonen, "suggesties voor verbeteringen in machines" te doen, "alle soorten decorveranderingen" toe te lichten en te bepalen "of in de moeilijke financiële situatie economischer kan worden gewerkt". In de loop van het handboek worden zowel de invloeden uit de toneeltechnische praktijk als het streven naar systematisering van de technische toneeltechniek duidelijk.
Kranichs eigen beroepspraktijk en eerder gepubliceerd materiaal, meestal afkomstig uit de Bühnentechnische Rundschau, vormen de basis van zijn boek. Hij was technisch directeur van de Städtische Bühnen Hannover en de Bayreuth Festspiele. Hoewel er enkele voorbeelden van theaterinstallaties in het boek staan die verder reiken dan het Europese continent, bleef de verbetering van de Duitse podiumtechniek de leidraad. Beeldmateriaal uit Hannover en Bayreuth en zijn moderniseringsprojecten vormen dan ook de basis van Kranichs betoog. Illustraties van praktische activiteiten lijken te zijn opgevoerd met Kranichs eigen personeel. Sommige goed-fout illustraties, bijv. voor het op de juiste manier dragen van grotere stukken toneel, geven hier en daar een leerboekachtig karakter.
De codificaties van dit praktische theaterwerk, die een ideale functionaliteit vertonen, gaan echter ten koste van organisatorische en economische werkingskwesties. Zelfs het A4 formaat geeft aan dat dit boek minder bedoeld was als praktische gids. Het doet het beter op een schrijftafel, evenals de papierkwaliteit, die te hoog was voor dagelijks gebruik op de werkvloer. De gecodificeerde voorgangers van Kranichs handboek, zoals Sabbattini's (Q13) of Furttenbach's (Q60), codificeerden in wezen de structuur van praktische kennis, terwijl de structuur van de Bühnentechnik der Gegenwart gericht is op een abstracte systematisering van podiumhandelingen. Het codificeert de praktijk van de toneelmeester, eerder dan die van de toneelarbeider, die steeds meer betrokken is bij de wetenschappelijke en economische planning. Podiumlogistiek, standaardisatie en ideale oplossingen staan centraal, en de representatiemiddelen zijn navenant abstract: typologieën, grafieken en diagrammen.
Ondanks alle systematisering bleef Kranich van plan om de codificatie van de podiumtechniek in te passen in een specifieke genealogie van de podiumkennis. Een voorgeslacht van belangrijke podiumbeoefenaars markeert prominent het uitgangspunt van het handboek, en geeft het zijn legitimiteit. Eerst en vooral was dat het icoon van de burgerlijke nationale culturele idealen in de Weimarrepubliek: Johann Wolfgang Goethe.
De 19e eeuw werd gekenmerkt door de industrialisatie van de toneeltechnologieën; het werk van Kranich leidde tot de industrialisatie van de toneelpraktijken door de toepassing van wetenschappelijk en systematisch management.