Samenwerken
Sinds het begin van de 20e eeuw bestaan er nationale en internationale normalisatieorganisaties om technische en veiligheidsnormen op te stellen die ervoor zorgen dat onze apparatuur werkt zoals wij verwachten en samenwerkt met andere apparatuur. Bovenal houden normen ons ook veilig.
De geschiedenis van normen gaat ver terug. Ongeveer 5000 jaar geleden gebruikte de beschaving van de Indusvallei al normen voor maten en gewichten. Technische normen werden steeds belangrijker tijdens de industriële revolutie, om ervoor te zorgen dat producten aan de vereiste specificaties voldeden en dat machineonderdelen van verschillende fabrikanten compatibel waren. Een voorbeeld hiervan was de British Standard Whitworth (BSW) standaard, bedacht in 1841 - 's werelds eerste nationale standaard voor schroefdraad. In de 19e eeuw werden ook veiligheidsvoorschriften en -normen ontwikkeld, zoals de herziene bouwvoorschriften na de brand in het Ringtheater in Wenen (J.05).
Het was echter in de 20e eeuw dat normen in een nationaal en internationaal kader werden opgenomen. In de eerste helft van de 20e eeuw ontstonden in veel Europese landen, vooral in de meer geïndustrialiseerde, nationale normalisatie-instanties. In 1901 werd in Londen het Engineering Standards Committee opgericht, dat later zijn normalisatiewerkzaamheden uitbreidde en in 1931 de naam British Standards Institution (BSI) aannam. In Duitsland richtten Werner von Siemens en Heinrich von Stephan in 1879 de eerste "Elektrotechnischer Verein" (vereniging van elektrotechnici) ter wereld op, die later deel ging uitmaken van het "Verband Deutscher Elektrotechniker" (VDE). De VDE presenteerde zijn eerste Normalien-Buch (normenboek) in 1904 en hielp in 1906 bij de oprichting van de Internationale Elektrotechnische Commissie (IEC), die nu meer dan 10.000 elektrische en elektronische normen vaststelt, die in 173 landen worden gebruikt.
In 1917 werd de "Normenausschuss der Deutschen Industrie" opgericht - later omgedoopt tot de "Deutscher Normenausschuß". Slechts enkele weken na de oprichting publiceerde het de eerste DIN-norm (Deutsche Industrie-Norm), waarin de afmetingen en materialen van conische pennen werden gedefinieerd onder de titel DI-Norm 1.
Deze snelle ontwikkeling van normalisatieorganisaties in de eerste decennia van de 20e eeuw heeft bijgedragen tot de verbetering van de veiligheid en de ondersteuning van de nationale en internationale handel in tal van industriesectoren. Elektrische systemen, apparatuur en connectoren waren een bijzonder aandachtspunt, vanwege de snelle groei van de elektriciteitsinfrastructuur. In het begin, zonder overeengekomen normen, produceerde elke fabrikant zijn eigen - vaak gepatenteerde - type connector. Stekkers en stopcontacten werden per paar verkocht om compatibiliteit te garanderen. Succesvolle producten werden de facto normen, die vervolgens werden geformaliseerd als officiële nationale en internationale normen. Een van de eerste was de British Standard 73 uit 1915 voor wandcontactdozen en stekkers.
Een andere Britse norm werd in 1934 uitgegeven, BS 546, voor twee- en driepins stekkers en stopcontacten. De norm omvatte een reeks stekkers van 2, 5, 15 en 30 ampère. De toepassing in de theaterindustrie verliep traag, maar in de jaren 1950 en 1960 werd een grotere flexibiliteit van de lichtinstallaties verwacht, zodat de lampen gemakkelijk moesten kunnen worden verplaatst en van stekkers voorzien. De ronde 15A-stekker werd algemeen gebruikt, terwijl in kleinere zalen soms de 5A-stekker werd gebruikt. Met enkele veiligheidsupdates bleef de 15A-stekker de 'standaard' voor theaterverlichting in het Verenigd Koninkrijk tot het einde van de 20e eeuw, toen hij geleidelijk werd vervangen door de 16A-stekker.
In Duitsland dateert het Schuko-systeem met drie pinnen uit 1926. Schuko is een afkorting van "Schutzkontakt", wat "beschermend contact" betekent. Twee belangrijke veiligheidskenmerken van de Schuko-stekkerstandaard zijn de aardklemmen die contact maken vóór de andere pinnen, en de verzonken contactdozen, waardoor pinnen onder spanning niet kunnen worden aangeraakt. Het oorspronkelijke ontwerp van een veilige, geaarde stekker en contactdoos was het idee van Albert Büttner. De stekkers hadden aardingsklemmen in plaats van een (derde) aardingspen. Verdere ontwikkelingen resulteerden in een versie die in 1930 werd gepatenteerd door de Siemens-Schuckerwerke in Berlijn. Dit octrooi beschrijft de stekker en het stopcontact die nog steeds in gebruik zijn, waaruit blijkt dat standaarden een lang leven kunnen hebben.
In de jaren zestig had de CEE ("Commission internationale de réglementation en vue de l'approbation de l'équipement électrique" - thans onderdeel van de IEC) een norm voor industriële stroomconnectoren ingevoerd: CEE 17. Deze norm heeft geleid tot de "ceeform"-stekkers en -contactdozen die op grote schaal worden gebruikt in de industrie, maar ook in het theater en bij live-evenementen. De norm specificeert een reeks classificaties voor stroom, spanning en milieubescherming (weerstand tegen stof, water, enz.). De specificatie bevat diverse veiligheidskenmerken: dankzij de kleurcodering zijn de verschillende typen gemakkelijk te herkennen, terwijl de pinlay-outs zo zijn ontworpen dat het onmogelijk is stekkers en contactdozen van verschillende typen aan te sluiten of verkeerd aan te sluiten. Het ontwerp van de behuizing zorgt ervoor dat het onmogelijk is per ongeluk de onder spanning staande pennen aan te raken bij het aansluiten en loskoppelen.
Elektrische connectoren zijn slechts één soort apparatuur waarvoor een gemeenschappelijke norm het leven van theatertechnici gemakkelijker en veiliger heeft gemaakt. De ontwikkeling van normen staat onder toezicht van nationale en internationale instanties, waaronder sinds 1947 de Internationale Organisatie voor Normalisatie (ISO), die wereldwijd actief is. De ontwikkeling van normen gebeurt in samenwerking met deskundigen uit de sector, en hoewel het geen glamoureus en zelden erkend werk is, is het belangrijk werk waar de sector veel baat bij heeft. Dit werk wordt gemarkeerd door de Dag van de Normalisatie (ook bekend als Weltnormentag), die jaarlijks op 14 oktober wordt gevierd ter ere van de resolutie die in 1946 in Londen werd aangenomen om een internationale organisatie op te richten om de normalisatie te vereenvoudigen. We zijn er allemaal veiliger door geworden.